İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS) diyeti, hassas bağırsak sendromunun belirtilerini hafifletmeye yardımcı olan, irritabl bağırsak sendromuna yol açan yiyecekleri sınırlayan bir diyettir. Canan Karatay diyetine göre, vücudunuzun hassas noktalarını besinler belirler. Bu nedenle, IBS hastalarının özel diyet uygulamaları gereklidir. Canan Karatay irritabl bağırsak sendromu diyeti ile vücudunuzun bağırsağını iyileştirip, tekrar normal şekilde çalışmasını sağlayabilirsiniz.
IBS sendromu; karın ağrısı, ishal ve kabızlık gibi belirtilere yol açar. Bu semptomlar, irritabl bağırsak sendromuna yol açan besinlerden dolayı meydana gelir. Hassas bağırsak sendromu diyeti ile bu semptomların önüne geçebilirsiniz.
İrritabl Bağırsak Sendromu Nedir?
İrritabl bağırsak sendromu, sindirim sistemini etkileyen kronik bir hastalıktır. Bağırsak hareketlerinin düzensizleşmesine neden olur. IBS genellikle karın ağrısı, şişkinlik, ishal veya kabızlık gibi semptomlarla kendini gösterir. İrritabl bağırsak sendromu genetik, çevresel veya stres gibi faktörlerden kaynaklanabilir. Bu durumda bağırsak hareketleri normalden daha hızlı veya daha yavaş olabilir.
Bu durumda ishal, kabızlık, midede gaz birikmesi veya ağrı gibi şikayetler yaşanabilir. İrritabl bağırsak sendromu belirtileri, stres veya belirli yiyecekler gibi tetikleyici faktörlerle artabilir. Bu semptomları hafifletmek için yaşam tarzı değişiklikleri ve diyet önerilebilir.
İrritabl Bağırsak Sendromu Belirtileri Nelerdir?
İrritabl bağırsak sendromu belirtileri, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Genellikle karın ağrısı, şişkinlik, ishal ve kabızlık gibi sindirim sorunlarıyla kendini gösterir. Özellikle stresli durumlarda bu belirtiler artabilir.
Bazı kişilerde irritabl bağırsak sendromu bulguları; mide ekşimesi, mide bulantısı, kronik yorgunluk, bel ağrısı ve kas ağrısı şeklinde ortaya çıkabilir.
İrritabl bağırsak sendromu semptomları, her kişide farklı şekillerde ortaya çıkabilir ve zamanla değişebilir. Kişinin yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkları ve stres düzeyi bu semptomların şiddetini etkileyebilir.
1. Karın Ağrısı
İrritabl bağırsak sendromu karın ağrısı, irritabl bağırsak sendromunun en yaygın belirtilerinden biridir. Bu ağrı genellikle kramplı veya keskin bir şekilde hissedilir ve özellikle yemek yedikten sonra daha da kötüleşebilir.
Bu ağrı; şişkinlik, gaz ve sindirim sorunlarıyla birlikte ortaya çıkabilir. İrritabl bağırsak sendromu karın ağrısı, stres veya belirli yiyeceklerin tüketilmesiyle daha da şiddetlenecektir.
2. Gaz ve Şişkinlik
İrritabl bağırsak sendromu gaz ve şişkinlik, sindirim sistemindeki düzensizlikten kaynaklanır. İrritabl bağırsak sendromunda sindirim sistemi normalden daha hızlı veya daha yavaş çalışabilir, bu da gaz birikmesine ve mide bölgesinin şişmesine neden olabilir.
Şişkinlik hissi bazen ağrı veya rahatsızlık yaratabilir. İrritabl bağırsak sendromu olan kişiler genellikle baharatlı yiyecekler, süt ürünleri ve gazlı içeceklerden sonra şişkinlik ve gaz problemleri yaşarlar.
3. İshal
İrritabl bağırsak sendromu ishal, sindirim sisteminin düzensiz çalışmasından kaynaklanır. Bu durum bağırsak hareketlerinin hızlanmasına ve dışkının normalden daha sulu olmasına neden olur. Stres, belirli yiyecekler veya hormonal değişiklikler gibi faktörler bu durumu tetikleyebilir.
4. Kabızlık
İrritabl bağırsak sendromu kabızlık, sindirim sisteminin düzensiz çalışması nedeniyle oluşur. Bu durumda normalden daha az dışkı üretir ve dışkının sertleşip kurumasına neden olur.
Kabızlık; karın ağrısı, şişkinlik ve mide bulantısına neden olabilir. İrritabl bağırsak sendromu kabızlığını hafifletmek için bol su içmek, lifli gıdalar tüketmek ve düzenli egzersiz yapmak önemlidir.
5. Mide Bulantısı
İrritabl bağırsak sendromu mide bulantısı, sindirim sistemindeki düzensizlikten kaynaklanır. Bu durum sindirim sisteminin normalden daha hızlı veya daha yavaş çalışmasına neden olur ve mide bulantısına yol açabilir.
Mide bulantısına ayrıca iştahsızlık, kusma ve reflü gibi belirtiler eşlik edebilir. İrritabl bağırsak sendromu mide bulantısını hafifletmek için öğünleri küçük parçalara ayırmak, yağlı yiyeceklerden kaçınmak ve yeterli sıvı almak önemlidir.
6. Yorgunluk
İrritabl bağırsak sendromu yorgunluk, sindirim sistemindeki düzensizlikten kaynaklanır. Vücudun normalden daha fazla enerji harcaması veya besin emiliminde yaşanan problemler yorgunluğa neden olabilir.
Yorgunluk; konsantrasyon zorluğu, halsizlik ve uyku problemleri gibi belirtilere neden olabilir. İrritabl bağırsak sendromu yorgunluğunu hafifletmek için yeterli uyku almak, düzenli egzersiz yapmak ve dengeli beslenmek önemlidir.
7. Mide Ekşimesi
İrritabl bağırsak sendromu mide ekşimesi, asidik mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasından kaynaklanır. Bu durum; acı bir tat, yanma hissi veya boğazda tahrişe neden olabilir.
Mide ekşimesi; mide bulantısı, kusma, boğazda yanma hissi ve yutkunmada zorluk gibi belirtilerle kendini gösterir. İrritabl bağırsak sendromu mide ekşimesini hafifletmek için ağır yiyeceklerden kaçınmak, yatmadan önce yemek yememek ve bol su içmek önemlidir.
İrritabl Bağırsak Sendromunun Sebepleri Nelerdir?
İrritabl bağırsak sendromunun sebepleri
- Diyet: Yüksek yağlı gıdalar, baharatlı yiyecekler veya süt ürünleri gibi bazı besinler irritabl bağırsak sendromunu tetikleyebilir.
- Stres: Yüksek stres seviyeleri sindirim sistemini etkileyerek semptomları kötüleştirebilir.
- Mide enfeksiyonları: Gastroenterit gibi mide enfeksiyonları, irritabl bağırsak sendromuna yol açabilecek uzun süreli sindirim sistemi hasarına neden olabilir.
- Mide asidi: Mide asidinin eksikliği sindirim sisteminin normal işlevini bozarak irritabl bağırsak sendromuna yol açabilir.
- Sindirim sistemi enfeksiyonları: Gastroenterit veya bakteriyel enfeksiyonlar irritabl bağırsak sendromunu tetikleyebilir.
- Mide fıtığı: Mide fıtığı, midenin özofagus ile birleştiği yerin güçsüzleşmesi nedeniyle oluşur ve bu durum mide ekşimesi riskini artırır.
- Bağırsakta aşırı bakteri: Bağırsakta aşırı miktarda bakteri bulunması irritabl bağırsak semptomlarını kötüleştirebilir.
- Aile öyküsü: Aile üyelerinde irritabl bağırsak sendromu olan kişilerde bu durumun görülme riski daha yüksek olabilir.
- Duygusal sorunlar: Kaygı bozuklukları veya depresyon irritabl bağırsak sendromunu tetikleyebilir veya semptomları kötüleştirebilir.
- Bazı ilaçların kullanımı: Bazı antibiyotikler veya antidepresanlar irritabl bağırsak semptomlarını kötüleştirebilir.
- Düşük serotonin seviyeleri: Vücutta bulunan serotonin seviyesi düşük olduğunda irritabl bağırsak semptomlarının görülme riski artar.
- Mide ameliyatları: Mide ameliyatlarından sonra bazı kişilerde irritabl bağırsak semptomları ortaya çıkabilir.
- Aşırı sigara içme: Sigara içmenin azaltılması ya da bırakılması irritabl bağırsak semptomlarını kötüleştirebilir.
- Düşük vitamin seviyeleri: Vitamin eksiklikleri irritabl bağırsak semptomlarını kötüleştirebilir veya tetikleyebilir.
- Bazı gıdalara karşı intolerans: Gluten veya laktoz gibi bazı maddelere karşı duyarlılık irritabl bağırsak semptomlarını kötüleştirebilir.
- Hormon değişiklikleri: Regl dönemi gibi hormonal değişiklikler bazı kadınlarda irritabl bağırsak semptomlarını tetikleyebilir veya kötüleştirebilir.
- Kronik hastalıklar: Şeker hastalığı veya romatizmal artrit gibi kronik hastalıklar bazı kişilerde irritabl bağırsak semptomlarını kötüleştirebilir.
- Düşük lif alımı: Lifin az alınması irritabl bağırsakta sertleşmeye neden olabilir ve bu da kabızlığa yol açar.
- Düşük su tüketimi: Vücudun yeterince su almadığında irritabl bağırsakta kuruluğa neden olabilir ve bu da kabızlığa yol açar.
- Aşırı stres: Uzun süreli stres vücudu tehdit altında hissine sokarak irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasına yol açar.
- Aşırı egzersiz yapma: Uzun süreli egzersiz yapan kişilerde düşük miktarda kalorinin yanı sıra vücudun stres seviyesinde de artışa neden olur
- Kilo alma ya da verme: Hızlı kilo alımı ya da kaybı vücut tarafından sindirimin normal şekilde gerçekleşmediğinin algılanmasına neden olur
- Mide asidi: Mide asidinin eksikliği sindirim sisteminin normal işlevini bozarak irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasına yol açar.
- Sindirim sistemi enfeksiyonları: Gastroenterit veya bakteriyel enfeksiyonlar irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasına yol açabilir.
- Duygusal sorunlar: Kaygı bozuklukları veya depresyon irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasına yol açabilir.
- Aile öyküsü: Aile üyelerinde irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasıyla birlikte bu hastalığın görülmesi de mümkündür
- Düşük serotonin seviyeleri: Vücutta bulunan serotonin seviyesinin düşük olması irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasına yol açabilir.
- Mide ameliyatları: Mide ameliyatlarından sonra bazı kişilerde irritabl bağırsağın inflamasyona neden olması da mümkündür
- Aşırı sigara içme: Sigaranın aşırı içilmesi de irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasına yol açar
- Aşırı lif tüketimi: Vücudun yeterince lif almaması irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasına yol açar
- Bakteriyel enfeksiyonlar: Sindirim sistemi enfeksiyonları vücutta dengesiz bakterilerin oluşmasına neden olabilir ve bu da vücudun normal işlevini bozmasına neden olur
- Düşük vitamin seviyeleri: Vitamin eksiklikleri irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasına yol açar
- Bazı ilaçların kullanımı: Bazı ilaçların uzun süre kullanılması da irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasına yol açar
- Mide fıtığı: Mide fıtığı olan kişilerde mide asidinin yükselmesi sonucunda reflünün artmasıyla birlikte aynı zamanda da gastritin görülme riski artar
- Düşük lif alımı: Lifin az alınması irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasına yol açar
- Düşük su tüketimi: Vücudun yeterince su almadığında irritabl bağırsağın inflamasyona neden olması da söz konusudur
- Aşırı sigara içme: Sigara içmenin azaltılması ya da bırakılması irritabl bağırsağın inflamasyona neden olmasına yol açar
- Kronik hastalıklar: Şeker hastalığı ya da romatizmal artrit gibi kronik hastalıklar bazı kişilerde irritabl baırsayın inflamasyona neden olmasına yol açar.
İrritabl Bağırsak Sendromunun Teşhis Süreci Nasıldır?
İrritabl bağırsak sendromunun teşhis süreci
Sindirim testi sonuçları normalse doktorunuz diyetinize göre semptomlarınızı değerlendirerek teşhis koyacaktır. Özellikle; mide ağrısı, ishal, kabızlık ve şişkinlik gibi semptomlardan en az 6 aydır yakınmanız varsa muhtemelen doktora başvurduğunuzda doktora başvurduğunuzda hekiminiz tanıyı koyacaktır. Eğer bu süreçte doktorunuz tanıyı koyamazsa çeşitli testler isteyecektir. Bunlar; Karatay diyeti, Türk hekim Canan Karatay tarafından geliştirilen bir beslenme planıdır. Bu diyet; yağsız karbonhidratlardan uzak durmayı önerir ve karbonhidrat olarak sebzeleri ön plana çıkarır. Örneğin; pirinç yerine karnabahar pirinci gibi alternatiflere yönelmeyi teşvik eder. Karatay diyetinde ayrıca akşam öğününden sonra hiç yemek yenmemesi önerilir. 16-8 kuralına göre uygulanan bu diyet; 16 saat oruç tutulup 8 saat içinde yemek yenilmesini önerir. Karatay diyetinde gluten içeren gıdalardan uzak durulması önerilirken sadece kahve yanında çok az miktarda çikolata tüketimine izin verilir. Karatay diyeti listesi, Canan Karatay’ın önerilerine dayanmaktadır. Bu liste; kişilerin sağlık hedeflerine göre özelleştirilebilir ve genellikle şu ilkeleri içerir: Irritabl bağırsak sendromunda hangi gıda grupları tüketilmemelidir?, şu şekilde sıralanabilir: Bu besinlerin yüksek yağ içermesi ya da düşük lif oranlarından dolayı tüketilmemesi önerilir.
Siroz testi (Karaciğer hasarı olup olmadığını kontrol etmek için)
dışkı örneği analizi (Enfeksiyon belirtisi olup olmadığını kontrol etmek için)
fizik muayene (Karın hassasiyeti gibi semptomlar olup olmadığını kontrol etmek için)
sindirim sistemi görüntüleme testleri (İrritabl bağırsaktan kaynaklanabilecek mide rahatsızlıklarının olup olmadığını kontrol etmek için)Canan Karatay İrritabl Bağırsak Sendromu Diyeti Nedir?
Karatay diyetinde tüketeceğiniz gıdalar şu şekilde sıralanabilir:
taze sebzeler
dondurulmuş sebzeler
kuru baklagiller
tam tahıllar
diş macunu
tuz
zeytin
zeytinyağı
süzme yoğurt (yağsız değil)Karatay Diyeti Nasıldır?
yüksek protein alımı (özellikle et)
tam tahılların tercih edilmesi
zeytinyağının bolca kullanılması
bol sebze tüketimi
dondurulmuş sebzelerin de kullanılması önerilebilir (taze bulamayanlar için)Irritabl Bağırsak Sendromunda Hangi Gıda Grupları Tüketilmemelidir?
lif oranı yüksek besinler (kurubaklagiller)
gaz yapan sebzeler (lahana)
baharatlı yiyecekler
fındık fıstık gibi kuru yemişler
baharatlı yiyecekler
bütün tatlandırıcılar (bal hariç)
Irritabl bağırsaksendromunda tüketeceğiniz gıda grupları şu şekilde sıralanabilir:
gluten içermeyen ekmekler
meyveler (armut hariç)
taze sebzeler (lahana hariç)