Nötropenik diyet, bağışıklık sisteminin baskılandığı hematolojik hastalıklar ve kanser tedavileri sonrası olası enfeksiyon riskinin azaltılmasını hedefleyen, enfeksiyon riskini azaltacak şekilde hazırlanan bir diyettir. Bu diyetle birlikte hazırlık aşaması ve yemeklerin pişirilmesi sürecinde dikkatli olunmalı ve belirli kurallar çerçevesinde hareket edilmelidir.
Nötropenik Diyet Nedir?
Nötropenik diyet, düşük beyaz kan hücresi sayısı olarak tanımlanan nötropeninin beslenme tedavisidir. Vücutta mevcut enfeksiyonları yenmeye yardımcı olan beyaz kan hücrelerinin sayısı kemoterapi ve radyoterapi gibi tedavilerin etkisiyle düşebilir. Beyaz kan hücresi sayısının azalması nedeniyle vücut enfeksiyona karşı daha hassas hale gelir.
Nötropenik diyet sayesinde enfeksiyon riskini azaltmak ve bu sayede bağışıklık sistemini korumak hedeflenir. Bu nedenle nötropenik diyet beslenme programı uzman bir diyetisyen tarafından oluşturulmalıdır.
Nötropenik Diyet Neden Yapılır?
Nötropenik diyet, özellikle kanser tedavisi gören hastalarda enfeksiyon riskinin minimize edilmesi amacıyla uygulanır. Bu diyet, beyaz kan hücrelerinin sayısının azalması ve vücudun enfeksiyonlara karşı daha hassas hale gelmesi durumunda devreye girer.
Kanser tedavisi gören hastalarda, kemoterapi veya radyoterapi gibi tedaviler bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Bu zayıflama, vücudun mikroplara karşı savunmasının azalmasına neden olabilir. Bu durumda, enfeksiyon riski artar ve mevcut enfeksiyonlar daha zor atlatılabilir.
Nötropenik diyetin amacı, hastaların vücut direncini artırmak ve enfeksiyon riskini minimize etmektir. Nötropenik diyet sayesinde, vücut direncinin desteklenmesiyle beraber hastaların tedaviye devam edebilmesi amaçlanır.
Nötropenik Diyet Nasıl Yapılır?
Nötropenik diyet, vücudu enfeksiyona karşı korumak için son derece titiz bir şekilde hazırlanır. Bu diyetin en önemli unsurlarından biri, hazırlık aşamasıdır. Yemeklerin hazırlanma şekli ve malzemelerin seçimi, enfeksiyon riskini minimize etmek için büyük önem taşır.
Öncelikle, nötropenik diyet için beslenme programı uzman bir diyetisyen tarafından oluşturulmalıdır. Bu program, hastanın bireysel ihtiyaçlarına ve sağlık durumuna göre özel olarak tasarlanır.
Diyetin hazırlık aşaması son derece önemlidir. Yemekler, taze ve güvenilir kaynaklardan alınan malzemelerle hazırlanmalıdır. Paketli gıdaların son tüketim tarihine dikkat edilmeli ve açıldıktan sonra mümkün olan en kısa sürede tüketilmelidir. Ayrıca, yemekler pişirilmeden önce iyice yıkanmalı ve etler tamamen pişirilmelidir.
Nötropenik diyette dikkat edilecekler, hazırlık aşamasında olduğu gibi yemeklerin tüketiminde de önemlidir. Yemekler sıcak tüketilmeli, soğuk yiyecekler en az 4 derece altında saklanmalıdır. Yemek tüketimi sonrası tüm mutfak eşyaları ve eller dezenfekte edilmeli, saklama kapları ve bıçaklar ayrı kullanılmalıdır. Ayrıca, pişirilmiş yiyecekler buzdolabında en fazla 48 saat bekletilmelidir.
Nötropenik diyetin önerileri, hastanın sağlık durumu ve tedavi sürecine göre değişebilir. Örneğin, bazı hastalara süt ürünleri önerilirken bazılarına önerilmeyebilir. Bu nedenle, nötropenik diyette neler yenir? sorusunun cevabı hastadan hastaya değişebilir.
Nötropenik Diyette Neler Tüketilir?
Nötropenik diyette yenilebilecekler, hastanın sağlık durumu ve tedavi sürecine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak, nötropenik diyette hangi gıdalar yasaktır? sorusunun cevabı da bu duruma bağlıdır.
Nötropenik diyette yenilmesi gerekenler, taze meyve ve sebzelerden oluşur. Ancak bu meyve ve sebzelerin kabukları soyulmalı ve iyice yıkanmalıdır. Aynı şekilde salatalar da iyice yıkanmalı ve taze olmalıdır.
Ayrıca, nötropenik diyette tüketilmesi gereken yiyecekler arasında az tuzlu ya da tuzsuz peynir de bulunur. Eğer tercih ediliyorsa, tüketilen peynirler günlük tüketim miktarının yarısı kadar tüketilmelidir. Tüketilen peynirlerin açıldıktan sonra en fazla 48 saat içinde yenilmesi gerekir.
Taze ekmek ya da mayalı pide de tüketilmesi gereken yiyecekler arasındadır. Ancak bayat ya da küflü ekmeklerden uzak durulmalıdır. Küflü ya da bayat ekmeklerin yanı sıra çavdar ekmeği de tüketilmemelidir.
Nötropenik diyette hangi gıdalar yenmez? sorusunun cevabı oldukça nettir. Bu diyette küflü gıdalar yasaktır. Ayrıca tüketeceğiniz meyve ya da sebzelerin de küflü olmaması gerekir.
Yumurta da yüksek protein içeriği sayesinde nötropenik diyette yenilenler arasındadır. Ancak yumurta tam olarak pişirilmelidir. Yani, çiğ veya az pişmiş yumurta kesinlikle tüketilmemelidir. Eğer tercihiniz omletse yumurtanın her iki yüzünün de iyice pişirilmesi gerekir.
Tüketilen yumurtaların açıldıktan sonra en fazla 48 saat içinde tüketilmesi gerekir.
Nötropenik Diyette Yasaklı Gıdalar Nelerdir?
Nötropenik diyette yasaklı gıdalar, bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerin sağlığını korumak amacıyla belirlenen gıda gruplarıdır. Bu gruplara ait gıdalar, içerisindeki bakteriler veya diğer patojenler nedeniyle enfeksiyon riskini artırabilir.
Ayrıca nötropenik diyette neler yasaktır?? sorusunun cevabı da bu şekilde verilebilir. Diyet listesinde yer almayanlar, gerekli hijyen önlemleri alınmadığında enfeksiyon riski taşıyan gıdalardır.
Tüketilen gıdaların hijyen koşullarına uygunluğu kadar kişisel hijyen de son derece önemlidir. Nötropenik diyette yasaklar içinde kişisel hijyen eksiklikleri de yer alır.
Tüm meyve ve sebzeler iyi bir şekilde yıkanmalı ve mümkünse kabukları soyulmadan tüketilmemelidir. Eğer soyma imkanınız yoksa iyice yıkanmış meyveler tercih edilmelidir. Aynı şekilde salatalar da mutlaka yıkanmalı ve taze olmalıdır.
Yiyeceklerin pişirilmeden önce son kullanım tarihleri kontrol edilmelidir. Ayrıca açılan paketli ürünler de son kullanım tarihinden itibaren en kısa sürede tüketilmelidir.
Şarküteri ürünleri, düşük beyaz kan hücresi seviyesine sahip bireyler için büyük risk taşıyan gıdalardır. Bu yüzden şarküteri ürünleri tüketilmemelidir. Ayrıca pastırma da tüketilecek şarküteri ürünleri arasında yer alır.
Aynı şekilde az pişmiş veya çiğ etler de diyette yasaklı gıda listesi içinde yer alır. Etlerin yanı sıra tavuk, balık, deniz ürünleri de az pişmiş veya çiğ olarak tüketilmemelidir.
Taze sıkılmış meyve suları da diyette yasaklı yiyecekler arasındadır. Eğer meyve suyu tercih ediliyorsa mutlaka kutulu veya şişeli meyve suyu tüketilmelidir.
Küflü gıdalar ise diyette yasaklananlar listesi içinde ilk sırada yer alır. Küflü gıdaların yanı sıra bayat ekmek ve çavdar ekmeği de yasaklı besinler arasındadır.