Şeker hastalığı diyeti, yani başka bir deyişle şeker hastalığı ve beslenme, diyabet hastaları için son derece kritik bir öneme sahiptir. Bu diyetin hazırlanmasında ise kişiye özel özellikler ve ihtiyaçlar göz önünde bulundurulmalıdır. Peki, şeker hastalığı diyet listesi nasıl olmalıdır? Şeker hastalığına ne iyi gelir? İşte, şeker hastalığı diyetine dair tüm detaylar!
Şeker Hastalığı Nedir?
Şeker hastalığı veya tıptaki adıyla diyabet, vücudun insülin üretemediği veya üretilen insülinin yeterince etkili olmadığı bir hastalıktır. İnsülin, pankreastan salgılanan bir hormondur ve vücudun kan şekeri seviyelerini kontrol etmesini sağlar. Şeker hastalığında ise insülin ya yetersiz üretilir ya da vücut tarafından etkili bir şekilde kullanılamaz.
Şeker hastalığının 3 ana türü vardır. Bunlar:
- Diyabet 1: Genellikle çocuklarda görülen bu tür, vücudun pankreastan insülin üretemediği durumdur. Dolayısıyla kişi sürekli insülin almak zorundadır.
- Diyabet 2: Bu türde de vücut insülini etkili bir şekilde kullanamaz. Genellikle çocukluk çağında ortaya çıkan bu tür, yetişkinlerde de görülebilir. Tedavi için gerekli olan insülin dışarıdan alınmayabilir.
- Gestasyonel diyabet: Hamilelikte görülen bu türde vücudun insülini etkili bir şekilde kullanamamasından kaynaklanır. Bu sorun genellikle doğum sonrasında çözülür.
Şeker hastalığı belirtileri arasında ise sıklıkla idrara çıkma, aşırı susama ve açlık, yorgunluk, cilt enfeksiyonları, görüş problemleri ve yaraların geç iyileşmesi sayılabilir. Diyabet tedavisinde ise insülin tedavisi dışında diyabet ilaçları, diyabet beslenmesi, diyabet egzersizleri ve kan şekerini izleme yöntemleri de kullanılmaktadır.
Şeker Hastalığı Diyeti Nedir?
Şeker hastalığı diyeti, diyabetin kontrol altına alınması için uygulanan beslenme planıdır. Bu beslenme planı, kan şekeri seviyesini dengelemeye yardımcı olur ve kan şekerinin yükselmesini engeller.
Şeker Hastalığı Diyeti Nasıl Olmalıdır?
Şeker hastalığı beslenmesi, doktor ve diyetisyen önerileri doğrultusunda kişiye özel bir şekilde oluşturulmalıdır. Bu planın oluşturulması sırasında ise kişinin metabolizması, yaşı, boyu, fiziksel aktivite düzeyi ve mevcut sağlık sorunları gibi birçok faktör göz önünde bulundurulmalıdır.
Kişiye özel olarak oluşturulan şeker hastalığı diyet listesi, kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur ve şeker hastalığının komplikasyonlarının ortaya çıkma riskini azaltır. Ayrıca, kişinin kilo kontrolünü sağlamasına ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmasına yardımcı olur.
Özellikle diyabet teşhisi konulduktan sonra, doktor tavsiyesi doğrultusunda beslenme düzeninin değiştirilmesi büyük önem taşır. Beslenme değişiklikleri ile birlikte egzersiz, kan şekeri kontrolü ve ilaç tedavisi de diyabetin yönetiminde önemli rol oynar.
Şeker Hastalığı Diyetinde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
- Dengeli bir diyet oluşturulmalıdır.
- Kan şekerini yükselten basit karbonhidratlardan kaçınılmalıdır.
- Protein alımı artırılmalıdır.
- Yağ alımına dikkat edilmelidir.
- Tuz alımını azaltmak için tuzsuz ürünler tercih edilmelidir.
Ayrıca şeker hastalarının aşağıdaki maddelere de dikkat etmesi gerekir:
- Sağlıklı atıştırmalıklar tercih edilmelidir.
- Daha az pişirilmiş sebzeler tüketilmelidir.
- Kahvaltı öğün atlanmamalıdır.
Diyette Karbonhidrat Miktarına Dikkat Edilmeli mi?
Evet, diyette karbonhidrat miktarına dikkat edilmelidir. Besinlerin içindeki karbonhidrat miktarı, kan şekerini doğrudan etkiler. Bu nedenle hem karbonhidrat miktarı hem de kalitesi önemlidir.
Kan şekerinin dengelenmesi açısından en ideal seçenek, karbonhidrat oranı düşük ama lif oranı yüksek olan besinlerdir.
Diyette Protein Tüketimi Nasıl Olmalıdır?
Diyette protein tüketimi, sağlık açısından önemli bir yere sahiptir. Proteinler, vücudun yapı taşı olan aminoasitleri içerir ve vücudun temel işlevlerini yerine getirebilmesi için gereklidir.
Ayrıca proteinler, karbonhidratlara göre daha az kan şekeri dalgalanmasına neden olur. Bu nedenle şeker hastalarının beslenme planlarında yeterli protein alımı sağlanmalıdır. Ancak protein tüketiminde dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır:
- Kırmızı et tüketimi sınırlandırılmalıdır.
- Soya ürünleri tercih edilmelidir.
Diyette Yağ Tüketimi Nasıl Olmalıdır?
Diyette yağ tüketimi, yağın kalitesine bağlı olarak değişir. Sağlıklı yağlar, vücudun ihtiyaç duyduğu enerji ihtiyacını karşılar ve vitaminlerin emilimine yardımcı olur. Ayrıca sağlıklı yağlar, doygunluk hissi sağlayarak aşırı yemek yeme riskini azaltır.
Aşağıdaki yağ türlerinin tüketimi ise sınırlandırılmalıdır:
- Sıvı yağlar (kızartmalık yağlar)
- Paketli ürünlerin yağları
Diyette Tuz Tüketimi Nasıl Olmalıdır?
Diyette tuz tüketimi de sağlık açısından önemli bir konudur. Tuz, sodyum içerir ve vücudun sıvı dengesini düzenlemesine yardımcı olur.
Aşağıdaki nedenlerden ötürü tuz tüketimi sınırlandırılmalıdır:
- Tuzlu gıdalar, kan basıncını yükseltebilir.
- Tuzlu gıdalar genellikle işlenmiş gıdalardır ve bu gıdalar sağlıklı değildir.
Diyette Şeker Tüketimi Nasıl Olmalıdır?
Diyette şeker tüketimi, kan şekeri seviyesinin dengelenmesi açısından son derece önemlidir. Şekerin tüketilmesi durumunda kan şekeri hızla yükselir ve insülin salgılanır. İnsülinin etkisiyle de kan şekeri düşer ancak bu kez kişi açlık hisseder ve tekrar şeker alır.
Aşağıdaki nedenlerden ötürü şeker tüketiminden kaçınılmalıdır:
- Aşırı şeker tüketimi kan şekeri seviyesinin hızla yükselmesine neden olabilir.
- Aşırı şeker tüketimi kilo alımına neden olabilir.
Diyette Lif Tüketimi Nasıl Olmalıdır?
Diyette lif tüketimi de son derece önemlidir. Lifler, sindirim sistemini düzenler ve bağırsak sağlığını destekler. Ayrıca lifler, doygunluk hissi sağlayarak aşırı yemek yeme riskini azaltır.
Liflerin tüketilmesi durumunda aşağıdaki faydalar elde edilebilir:
- Kandaki glikoz seviyesinin dengelenmesine yardımcı olur.
- Sindirim sistemini düzenleyerek kabızlık riskini azaltır.
Şeker Hastalığı Diyeti Listesi Örneği Nasıl Olur?
(Örnek öğün planıdır.)
| Öğün Zamanı | Besin / Porsiyon Miktarı | Nutrient Values (Besin Değerleri) |
|---|---|---|
| Kahvaltı (08:00-09:00) | 1 dilim tam buğday ekmeği / 1 dilim beyaz peynir / 4 adet zeytin / Domates ve salatalık kadar yeşillik / Sınırsız bitki çayı veya su (şekersiz) | Enerji: 215 kcal – Protein: 11 g – Karbonhidrat: 23 g – Yağ: 9 g – Lif: 7 g – Tuz: 0.5 g – Kolesterol: 21 mg – Vitamin A: 312 IU – Vitamin C: 10 mg – Kalsiyum: 150 mg – Demir: 1 mg |
| Ara Öğün (11:00-12:00) | Sınırsız çiğ sebze veya meyve (şekersiz) | Enerji: 20 kcal – Protein: 0 g – Karbonhidrat: 5 g – Yağ: 0 g – Lif: 1 g – Tuz: 0 g – Kolesterol: 0 mg – Vitamin A: IU – Vitamin C: mg – Kalsiyum: mg – Demir: mg |
| Öğle (12:30-13:30) | 5 yemek kaşığı çorba / Sınırsız çiğ sebze veya meyve (şekersiz) / Kuru baklagil yemeği (nohut veya mercimek) / İsteğe bağlı bulgur pilavı | Enerji: 405 kcal – Protein: 25 g – Karbonhidrat: 59 g – Yağ: 9 g – Lif: 17 g – Tuz: 0.5 g – Kolesterol: 81 mg – Vitamin A: IU – Vitamin C: mg – Kalsiyum: mg – Demir: mg |
| Ara Öğün (16:00-17:00) | 1 kutu ayran / Sınırsız çiğ sebze veya meyve (şekersiz) | Enerji: kcal – Protein:g – Karbonhidrat:g – Yağ:g – Lif:g – Tuz:g – Kolesterol:g – Vitamin A:Iu – Vitamin C::mg – Kalsiyum::mg – Demir::mg |
| Akşam (19:00-20:00) | Büyük boy salata / İsteğe bağlı tam buğday ekmeği kadar az miktarda proteinli ana yemek (tavuk veya balık) | Enerji:kcal – Protein:g – Karbonhidrat:g – Yağ:g – Lif:g – Tuz:g – Kolesterol:g – Vitamin A:Iu – Vitamin C::mg – Kalsiyum::mg – Demir::mg |
| Gece Atıştırmalığı (22-23) | Sınırsız çiğ sebze veya meyve (şekersiz) / Sınırsız bitki çayı veya su (şekersiz) | Enerji:kcal – Protein:g – Karbonhidrat:g – Yağ:g – Lif:g – Tuz:g – Kolesterol:g – Vitamin A:Iu – Vitamin C::mg – Kalsiyum::mg – Demir::mg |
| Toplam Değerler (24 Saat) | (Değerler örnek listelerdeki toplam değerlerdir.) | |
Diyetle Birlikte Egzersiz Önerileri Nelerdir?
(Egzersiz önerileri kişiye özeldir.)