Eliminasyon diyeti, belirli gıdaların diyet programından çıkarılarak vücutta alerjiye neden olan besinlerin tespit edildiği bir diyet türüdür. Eliminasyon diyetinin bir diğer ismi ise besin intoleransı diyetidir. Besin intoleransı, vücudun belirli bir besini sindirmekte güçlük çekmesi ve bu besine karşı reaksiyon göstermesidir. Eliminasyon diyeti, gıda intoleransının belirtilerini ve vücudun hassas olduğu gıdaları tespit etme amacı taşır. Besin intoleransında yaygın olarak görülen şişkinlik, mide bulantısı, karın ağrısı, ishal gibi belirtileri azaltmak ya da tamamen ortadan kaldırmak için uygulanır. Eliminasyon diyetinde bu belirtilere neden olan besinlerin tüketimi durdurulmakta ve daha sonra tek tek tüketilerek vücudun bu gıdalara karşı reaksiyon gösterip göstermediği kontrol edilmektedir. Eliminasyon diyetinin nasıl yapıldığına dair detaylı bilgiler aşağıda yer almaktadır.
Eliminasyon Diyeti Nedir?
Eliminasyon diyeti, vücutta alerji veya intoleransa neden olan gıdaların tespit edilmesi amacıyla uygulanan bir diyet türüdü. Bu diyette, potansiyel olarak problem yaratabilecek gıdalar diyet programından çıkarılarak vücutta alerjiye neden olan besinlerin tespit edildiği bir süreç işlenmektedir.
Eliminasyon Diyeti Ne Zaman Yapılır?
Eliminasyon diyetinin en yaygın olarak kullanıldığı durumlar arasında şişkinlik, karın ağrısı, mide bulantısı, ishal, kabızlık, mide ekşimesi ve reflü gibi sindirim sorunları ile ciltte kızarıklık ve kaşıntı, migren ve baş ağrısı gibi rahatsız edici belirtilerdir. Bu diyetin uygulanma zamanı ise vücudun gıda intoleransına sahip olabileceğinden şüphe edildiği durumlarda gerçekleşmektedir. Bu diyet, yukarıda sayılan belirtilerin gıda intoleransı kaynaklı olup olmadığının belirlenmesi için de kullanılabilir.
Eliminasyon Diyeti Nasıl Yapılır?
Eliminasyon diyeti, vücuttaki alerjiye veya intoleransa neden olan gıdaların tespit edilmesi amacıyla uygulanan bir diyet türüdür. Diyet sürecinde iki ana aşama bulunmaktadır: eliminasyon ve yeniden tanıtım.
Eliminasyon Aşaması
Bu aşamada potansiyel olarak problem yaratabilecek gıdalar diyet programından çıkarılmaktadır. Eliminasyon aşamasında şu adımlar izlenir:
-
Gıda Günlüğü Tutma: Diyete başlamadan önce, besin tüketimi ile vücutta oluşan belirtileri takip etmek için bir gıda günlüğü tutulması önerilir. Bu sayede hangi gıdaların tüketildiği ve hangi belirtilerin yaşandığı net bir şekilde gözlemlenebilir.
-
Belirtileri Tetikleyebilecek Gıdaları Belirleme: Gıda günlüğü sayesinde şüpheli besinler tespit edilir ve bu gıdaların diyet programından çıkarılmasına karar verilir. Potansiyel olarak problem yaratabilecek gıdalar arasında gluten içeren tahıllar, süt ve süt ürünleri, yumurta, soya, kuru yemişler, balık ve deniz ürünleri, baklagiller, şeker ve tatlandırıcılar ile alkollü içecekler yer alır.
-
Takviyeleri Gözden Geçirme: Besin takviyeleri de eliminasyon aşamasında dikkat edilmesi gereken bir diğer unsurdur. Takviyelerde yer alan yapay katkı maddeleri ve tatlandırıcılar intoleransa neden olabileceğinden bu maddelerin içerikleri kontrol edilmelidir.
-
Alkol ve Kafeinden Kaçınma: Eliminasyon aşamasında alkol ve kafeinden kaçınılması önerilir. Her iki madde de sindirim sistemi üzerinde olumsuz etkilere yol açabileceğinden bu maddelerin tüketimi durdurulmalıdır.
-
İdrar Testi: Eliminasyon aşaması sırasında idrar testi yapılması önerilir. İdrar testleri ile vücuttaki histamin seviyeleri gözlemlenir ve vücudun hangi maddelere daha hassas olduğu belirlenebilir.
Bu aşama genellikle 2-4 hafta sürmektedir. Ancak bazı kişilerin belirtilerinin geçmesi daha uzun zaman alabilir.
Yeniden Tanıtım Aşaması
Yeniden tanıtım aşamasında ise diyette çıkarılan gıdalar tekrar beslenme programına eklenmeye başlanır. Yeniden tanıtım aşamasında şu adımlar izlenir:
-
Bir Gıda Grubunu Ekleyin: Eliminasyon aşamasında çıkarılan her bir gıda grubu sırasıyla diyet programına eklenir. Her yeni gıda grubunun eklenmesinden sonra 3 gün beklenmesi önerilir. Bu süre zarfında yeni eklenen gıda grubunun sindirildiğinden emin olunmalıdır.
-
Belirtileri Takip Etme: Her yeni gıda grubunun eklenmesinden sonra belirtilerin takip edilmesi önemlidir. Eğer yeni eklenen gıda ile birlikte belirtilerde herhangi bir değişiklik gözlemlenirse bu durum vücudun söz konusu gıda grubuna karşı intoleransı olduğu anlamına gelir.
-
Eklenen Gıda Grubunu Tüketmeye Devam Edin: Yeni eklenen gıda grubunun belirtilere neden olmadığı tespit edildikten sonra bu gıda grubunun tüketimine devam edilir. Ancak belirtilerde bir değişiklik gözlemlenirse yeniden eliminasyon aşamasına dönülmesi önerilir.
-
Diyetisyen Kontrolü: Yeniden tanıtım aşamasında bir diyetisyen kontrolünde ilerlemek önerilir. Diyetisyen rehberliği ile belirtiler daha iyi takip edilebilir ve diyet süreci daha sağlıklı bir şekilde ilerleyebilir.
Yeniden tanıtım aşaması da yaklaşık olarak 2-4 hafta sürmektedir. Ancak bazı kişilerde daha uzun zaman alabilir.
Eliminasyon Diyeti Ne Kadar Süre Yapılır?
Eliminasyon diyetinin süresi kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. Genel olarak 2-4 hafta süren eliminasyon diyeti, bazı kişilerde belirtilerin düzelmesi için daha uzun süre uygulanabilmektedir.
Eliminasyon Diyeti Kaç Gün Yapılır?
Eliminasyon diyetinin kaç gün yapıldığına dair standart bir süre bulunmamaktadır. 2-4 hafta süren eliminasyon diyeti, bazı kişilerde 6 haftaya kadar çıkabilmektedir.
Eliminasyon Diyeti Kimler Uygulayabilir?
Eliminasyon diyetinin kimler tarafından uygulanabileceğine dair kesin bir kural bulunmamaktadır. Ancak sindirim sorunları yaşayan kişiler tarafından eliminasyon diyetinin tercih edildiği bilinmektedir.
Eliminasyon Diyeti Hangi Hastalıklarda Uygulanır?
Eliminasyon diyetinin hangi hastalıklarda kullanıldığına dair net bir bilgi bulunmamaktadır ancak sindirim sorunları yaşayan kişiler tarafından tercih edilmektedir. Sindirim sorunları dışında cilt rahatsızlıkları ve migren gibi sorunlarda da eliminasyon diyetinin kullanıldığı bilinmektedir.
Eliminasyon Diyeti Zayıflatır mı?
Eliminasyon diyetinin zayıflatma özelliği yoktur ancak diyet sürecinde sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanıldığı için kilo verme sürecine katkı sağladığı söylenebilir.
Eliminasyon Diyeti Listesi Örneği (3 Günlük)
Eliminasyon diyetinin uygulamasında dikkat edilecek kurallara uyulması son derece önemlidir. Aksi takdirde arzu edilen sonuçların elde edilmesi mümkün olmayabilir. Ayrıca eliminasyon diyetinin belirli hastalıklara sahip kişiler tarafından uygulanması önerilmez.
1.Gün:
Kahvaltı:
-
1 adet haşlanmış yumurta
-
Çeyrek avokado
-
1 dilim glutensiz ekmek
-
Taze sıkılmış portakal suyu
Ara Öğün:
- 1 adet armut
Öğle:
-
Zeytinyağlı enginar
-
Kinoa salatası
Ara Öğün:
- Havuç dilimleri
Akşam:
-
Izgara tavuk göğsü
-
Kuşkonmaz
-
Zeytinyağlı roka salatası
Gece:
- Papatya çayı
2.Gün:
Kahvaltı:
-
Meyve salatası (elma, armut, kivi)
-
Badem sütlü chia tohumlu puding
Ara Öğün:
- 1 adet kivi
Öğle:
-
Zeytinyağlı sebze yemeği (kabak, patlıcan)
-
Kinoa salatası
Ara Öğün:
- Havuç çubukları
Akşam:
-
Izgara somon balığı
-
Pişmiş brokoli
-
Roka salatası
Gece:
- Papatya çayı
3.Gün:
Kahvaltı:
-
Karabuğday lapası (karabuğday, badem sütü)
-
Taze sıkılmış portakal suyu
Ara Öğün:
- Dilimlenmiş armut
Öğle:
-
Zeytinyağlı enginar
-
Kinoa salatası (kinoalı)
Ara Öğün:
- Havuç çubukları
Akşam:
-
Izgara tavuk göğsü
-
Kuşkonmaz
-
Roka salatası
Gece:
- Papatya çayı