İnce ve kalın bağırsağın ve rektumun çeşitli hastalıklarının tanı ve tedavisinde kullanılan kolonoskopi işlemi sonrasında sindirim sistemini rahatsız edici gıdalardan korumak amacıyla kolonoskopi diyeti yapılır. Kolonoskopi işleminde bağırsakların görüntülenebilmesi için bağırsakların temizlenmesi gerekir. Bu nedenle kolonoskopi diyeti kolonoskopi öncesinde bağırsakların temizlenmesine yardımcı olur. Kolonoskopi diyetinin amacı hazımsızlığa sebep olabilecek, gaz yapan ve dışkıyı sertleştiren gıdaların tüketiminden kaçınarak bağırsakların temizlenmesini sağlamaktır.
Kolonoskopi işlemi sonrasında ise sindirim sistemini yormayacak, mideyi ve bağırsakları hassaslaştırmayacak ve bağırsağın yeniden çalışmasına yardımcı olacak gıdaların tüketilmesi gerekmektedir. Kolonoskopi diyeti bu amaçla oluşturulan beslenme planıdır. İşlem sonrasında hastaların ilk 24 saat boyunca sıvı gıda tüketmeleri önerilir. Kolonoskopi diyetine bağlı olarak hastaların sindirim sistemini zorlamayacak gıdalar tüketmeleri gerekir.
Kolonoskopi diyetinde tuz oranı yüksek, yağlı ve kızartılmış gıdalardan uzak durulmalı, asitli içecekler tüketilmemeli, süt ve süt ürünleri tüketimi de sınırlanmalıdır. Kolonoskopi öncesinde ilaç kullanımı gerekiyorsa doktor tarafından önerilen şekilde kullanılmalı, kan sulandırıcı ilaçlar kullanılacaksa kesinlikle doktor onayı alınmalıdır. Bu noktada gebelik, şeker hastalığı gibi özel durumlar var ise mutlaka doktora bilgi verilmelidir.
Bu makalede kolonoskopi diyetinin ne olduğu, kolonoskopi diyet listesinin nelerden oluştuğu, kolonoskopi öncesinde nasıl bir beslenme planı oluşturulması gerektiği hakkında detaylı bilgiler paylaşılacaktır.
Kolonoskopi Diyeti Nedir?
Kolonoskopi diyeti, kolonoskopi işlemi öncesinde ve sonrasında sindirim sistemi uzmanları tarafından hazırlanan beslenme programıdır. Kolonoskopi işlemi esnasında bağırsakların doğru şekilde görüntülenebilmesi için sindirim sisteminin belirli gıdalardan uzak durması gerekir. Bağırsakların temizlenmesini sağlayan diyet sayesinde gaz yapan yiyecekler kolayca sindirilir ve bağırsaklardan uzaklaştırılır. Kolonoskopi işlemi sonrasında ise mide ve bağırsakların kolayca sindirebileceği yiyecekler tüketilmesi gerekir.
Kolonoskopi işlemi sonrasında bağırsakların yeniden çalışmasına yardımcı olan diyet sayesinde mide, on iki parmak bağırsağı ve ince bağırsakların işlevsel durumları gözlemlenir. Kolonoskopi diyeti sayesinde sindirim sistemini rahatsız etmeyecek gıdalar tüketilir. Bu sayede yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağının sindirim sistemine uyum sağlaması kolaylaşır.
Kolonoskopi Diyeti Nasıl Yapılır?
Kolonoskopi diyetinin yapılma şekli, hangi amaçla yapıldığına bağlı olarak farklılık gösterir. Kolonoskopi öncesinde yapılan diyet ile sonrasında yapılan diyet farklılık arz eder. Kolonoskopi öncesinde diyetin amacı bağırsakların temizlenmesini sağlamaktır. Bu nedenle diyetin içeriğinde lifli besinler yer almaz.
Kolonoskopiden 3 gün önce başlayacak şekilde hazırlanan kolonoskopi diyet listesinde mısır, bezelye, karnabahar, lahana, brokoli, kuru baklagiller gibi gaz yapıcı yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Aynı zamanda tüm tahıllar, kepekli ekmekler, meyve ve sebzeler de tüketilmemelidir. Kolonoskopiden bir gün önce ise sıvı gıda tüketimine geçilir. Kolonoskopi sonrası diyet ise kolonoskopi işlemine bağlı oluşan rahatsızlıkların giderilmesine yardımcı olur. Bu nedenle sindirim sistemi hassasiyetine göre diyet programı hazırlanmalıdır.
Bu noktada hastaların mide bulantısı, kusma, gaz sancısı ve karın ağrısı gibi şikayetleri olup olmadığı göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer bu şikayetler yoksa hastalar normal şekilde beslenmeye devam edebilir. Eğer bulantı ve kusma şikayeti varsa midenin dinlendirilmesi gerekir. Bu nedenle ilk 24 saat boyunca sıvı gıda tüketimine geçilmesi önerilir. Şayet ilk 24 saat boyunca bir rahatsızlık hissedilmezse normal şekilde beslenmeye devam edilebilir.
Kolonoskopi Diyeti Listesi
Kolonoskopi öncesinde bağırsakların temizlenebilmesi için hazırlanan kolonoskopi diyeti listesi içerisinde lifli besinler yer almaz. Aynı zamanda sıvı gıda tüketimi de yeterli oranda olmayabilir. 1 günlük sıvı beslenme planında kahvaltıda su, tavuk suyu ya da elma suyu içilirken öğle yemeğinde sadece elma suyu içilir. Akşam yemeğinde ise su, tavuk suyu ya da elma suyu tüketilir.
Bu noktada elma suyunun katkısız olması gerekir. Özellikle açık renkli elma suyu daha uygundur. Akşam yemeğinden sonra tekrar sıvı gıda tüketimi yapılması önerilir. Bu sayede bağırsaklar temizlenir ve işlem öncesinde herhangi bir rahatsızlık hissedilmez.
Sebze veya et suyuna dayalı çorba tarifi
Kolonoskopi için hazırlanan çorbanın içerisinde havuç gibi gaz yapan sebzelerin yer almaması gerekir. Bu nedenle hazırlanan çorbanın içerisine kereviz sapları gibi gaz yapmayan sebzeler eklenmelidir.
Kolonoskobi sonrası diyet listesi örneği
Kolonoskopiden 6 saat sonra sıvı gıda tüketimi yapılmaya başlanabilir. Özellikle ilk 24 saat boyunca sıvı gıda tüketilmesi önerilir. Sıvı gıda tüketimi yeterli gelmiyorsa hafif katı gıdaların da tüketilmesinde herhangi bir sakınca yoktur. Bu noktada özellikle haşlanmış pirinç ya da muz gibi lif oranı düşük gıdalar tercih edilmelidir.
Sadece sıvı gıda içeren diyet örneği
Bazı hastalarda bulantı ve kusma gibi rahatsızlıklar oluşabilmektedir. Bu durumda hastaların ilk 24 saat boyunca sadece sıvı gıda tüketmeleri önerilir.
Kahvaltılık Örnek Menü:
- Saat 8:00: Elma suyu (katkısız)
- Saat 10:00: Tavuk suyu (yağsız)
- Saat 12:00: Elma suyu (katkısız)
- Saat 15:00: Tavuk suyu (yağsız)
- Saat 17:00: Elma suyu (katkısız)
Ara Öğünlerde Tüketilecekler:
- Tam yağsız et suyu çorbası (yağsız)
- Öğün aralarında bol miktarda sıvı (1-2 bardak) içmek
- Tam yağsız yoğurt
Ara Öğünlerde Tüketilmeyecekler:
- Meyve
- Şekerli gıda
Akşam Yemeği İçin Örnek Menü:
- Saat 19:00: Tavuk suyu (yağsız)
- Saat 20:00: Elma suyu (katkısız)
Bu diyette önerilen çorbaların hazırlanmasında sebze ya da et suyunun kullanılması önerilmektedir. Bu noktada tavuk suyu ya da et suyunun içine eklenen sebzelerin gaz yapan türlerden olmaması gerekir. Aynı zamanda çorbanın yağsız olması da önemlidir. Özellikle mısır nişastası kullanılmamalıdır.
Kolonoskopi Diyet Listesi Örneği
Kahvaltıda elma suyu ya da tavuk suyu içilen diyet listesinde öğle yemeğinde sadece elma suyu içilebilirken akşam yemeğinde de aynı şekilde tavuk suyu ya da elma suyu içilir. Öğün aralarında bol miktarda sıvı gıda tüketilmesi önerilmektedir.
Elma Sulu Kereviz Çorbası Tarifi:
Malzemeler:
- 1 adet orta boy soğan
- 1 adet kereviz sapı
- 1-2 adet havuç (özellikle çocuklar için kullanılmaması önerilir)
- Biberiye
- Taze nane (veya kuru)
- 1 adet limonun suyu (tatlandırmak için)
Hazırlanışı:
- Kereviz sapları küçük parçalar haline doğranır.
- Havuç ve soğan da küçük parçalar haline doğranır.
- Tüm malzemeler bir tencereye koyulur ve üzerini geçmeyecek şekilde sıcak su eklenir.
- Orta ateşte yumuşayana kadar pişirilir (yaklaşık yarım saat).
- Pişen çorba ocaktan alınarak blendırdan geçirilir. İstenirse üzerine limonun suyu eklenebilir.
Sebze veya et suyuna dayalı çorba tarifi:
- Köfte suyu, sebze ya da et suyundan yapılan çorbaların içerisinde özellikle gaz yapan sebzeler olmamalıdır. Bu nedenle havuç gibi sebzelerin kullanımı önerilmez.
Kolonoskopiden Sonra Ne Tüketilmeli?
Kolonoskobi işlemi sonrasında ilk altı saat boyunca hastaların hiçbir şey yememesi ya da içmemesi önerilir. Bu sayede vücudun dinlendirilmesi sağlanır. Kolonoskopi işlemi sonrasında kanama ya da delik gibi komplikasyonların yaşanması ihtimaline karşı hastalara anestezi uygulanır.
Anestezinin etkisi geçtiğinde mide bulantısı ve halsizlik yaşanabilir. Mide bulantısı geçene kadar hastaların bir şey yememesi ya da içmemesi önerilir. Mide bulantısının geçmesinin ardından sıvı gıda tüketimine başlanabilir. Bu noktada hastaların meyve suyu, tavuk suyu ya da elma suyu gibi sıvılar tüketmesi önerilir.
Eğer hastalarda bulantı hissedilmiyorsa normal şekilde beslenmeye devam edilebilir ama bulantı hissedilmesi durumunda midenin dinlendirilmesi gerekir. Mide bulantısı hissedilmeyen hastalarda normal şekilde beslenmeye başlanabilir ama özellikle yağlı ve ağır yemeklerden kaçınılmalıdır.
Kolonoskopiden Sonra Ne Zaman Beslenilir?
Kolonoskobi işlemi sonrasında hastaların ilk altı saat boyunca herhangi bir şey yememesi ya da içmemesi önerilir. Anestezinin etkisinin geçmesi ile birlikte mide bulantısı ve halsizlik hissedilebilir ama bu durum kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Mide bulantısı ve halsizlik hissedilen kişilerin bu belirtilerin geçmesini bekleyerek sıvı gıda tüketmeye başlaması önerilmektedir ama eğer bu belirtiler yoksa normal şekilde beslenmeye başlanabilir.