Yo-yo diyeti, kilo verme ve yeniden kilo alma döngüsü olarak tanımlanabilir. Diyet yaparak kilo veren kişilerin, beslenme alışkanlıklarını sürdürememesi sonucu tekrar kilo almasıyla oluşur.
Yo-Yo Diyeti Nedir?
Yo-yo diyeti, kısa süreli diyetler uygulayıp, hızla kilo vermek ve sonrasında bu kiloları tekrar almak olarak tanımlanabilir. Bu döngü, birçok kişinin aynı zamanda hayatının bir parçası haline gelir. Yo-yo diyeti yapan kişiler, zayıflamak için diyet yaparlar ancak bu diyetler çok uzun sürmez ve bırakıldığında verilen kilolar tekrar alınır. İstikrarsız bir şekilde kilo kaybı ve ardından kilo alımını içeren bu süreç zaman içinde tekrar eder ve kişinin normal vücut kilosunun 5-10 kilo üstünde kilolu bir birey olmasına neden olur.
Yo-Yo Diyeti Nasıl Olur?
Yo-yo diyeti, diyetle hızlı bir şekilde kilo vermek ama sonrasında beslenme alışkanlıklarını değiştirmediği için tekrar kilo alma süreci olarak özetlenebilir. Kilo verme süreci, sadece vücudun su kaybıyla sınırlı kalırsa bunlar hızla geri alınır. Eğer kilo kaybı aşırı kısıtlayıcı beslenme alışkanlıkları sonucunda oluşursa vücut besin eksikliği yaşar ve bu durumda kilo geri alınırken daha fazla yağ depolar. Ayrıca hızlı kilo verme sonucunda vücutta sarkmalar da oluşabilir. Sürekli diyet yapmak vücudu bu kadar çok değişime uğrattığı için metabolizma hızında da değişime neden olur. Hızla zayıflama sürecinde vücut normalden daha az enerji alır ve bu da metabolizmanın yavaşlamasına yol açar.
Yo-Yo Diyeti Belirtileri Nelerdir?
Yo-yo diyetinin en büyük belirtisi sürekli değişen vücut ağırlığıdır. Kişinin kısa süreli diyetlerle hızlı kilo verme ve hemen ardından verilen kiloların tekrar geri alınması şeklinde tanımlanabilir. Yo-yo diyetinin diğer belirtileri ise şunlardır:
- Aşırı diyet
- Yoyo diyeti tekrarladıkça daha fazla zorlanma
- Vücut yağ oranında artış
- Kilo alıp verme sonucunda vücutta sarkmalar
- Metabolizmanın yavaşlaması
Yo-Yo Diyetinin Nedenleri Nelerdir?
Yo-yo diyetinin en önemli nedeni diyetlerin sürdürülebilir olmaması ve aşırı kısıtlayıcı olmasıdır. Hızla zayıflamak isteyen kişiler, vücudun ihtiyaç duyduğu enerjiden çok daha az enerji almasını sağlayacak şekilde diyet yaparlar. Ancak bu tür diyetler hem vücudu besin eksikliği yaşatır hem de yeterli enerji almadığı için vücut metabolizma hızını yavaşlatır. Ayrıca hızlı kilo verme sonucunda vücudun su kaybı olabilir. Sonuç olarak kişi düşük enerjiyle normalden daha fazla yağ depolar.
Yo-yo diyetinin diğer nedenleri şunlardır:
- Kilo kaybı ve verme konusunda gerçekçi beklentiler olmaması
- Kısa vadeli diyet yapmak yerine sağlıklı beslenme alışkanlığı oluşturamamak
- Sadece sayılarla ilgilenmek
- Moral motivasyon eksikliği
- Bağırsak florasının bozulması
- İnsülin hassasiyetinde bozulma
- Kronik stres
Yo-Yo Diyetinin Zararları Nelerdir?
Yo-yo diyeti, vücudu sürekli değişim içinde bıraktığı için metabolizma üzerinde olumsuz etki yaratabilir. Bunun yanında sürekli kilo verme ve verme süreci vücudun ihtiyaç duyduğu besinleri yeterli seviyede alamadığı için besin eksikliği yaşatır.
Yo-yo diyetinin diğer zararları ise şunlardır:
- Vücutta sarkmalar
- Kas kaybı
- Kronik yorgunluk
- Mide, bağırsak gibi sindirim sistemi sorunları
- Mide fıtığı
- Mide küçültme ameliyatı sonrası kilo alma riskinde artış
- Aşırı terleme
- Sivilce
- Kellik
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
Yo-Yo Diyetini Önlemek İçin Neler Yapılmalı?
Yo-yo diyetinden korunmak için öncelikle sağlıklı beslenme alışkanlığı oluşturulması gerekir. Hızlı kilo verme isteğiyle başlayan diyetler yerine kişiye uygun beslenme planlarının oluşturulması gerekir. Ayrıca yavaş ama kalıcı sonuçların elde edilmesi daha sağlıklı olacaktır.
Yo-yo diyetini önlemek için yapılması gerekenler şunlardır:
- Dengeli ve yeterli beslenmek
- Diyette kısıtlamalardan kaçınmak
- Ara öğünleri atlamamak
- Sıvı tüketimini artırmak
- Diyette protein, lif gibi tokluk hissi veren besinlere yer vermek
- Sık sık tartılmaktan kaçınmak
Kilo Kontrolünde Psikolojik Faktörler Nelerdir?
Kilo kontrolünde psikolojik faktörler, kişinin dengeli ve sağlıklı bir şekilde beslenmesini etkileyen davranışlar olarak tanımlanabilir. Düzenli egzersiz yapmayan, sık sık atıştıran ve aşırı yemek yiyen kişilerde kilo kontrolü sağlamak zordur.
Kilo kontrolünde psikolojik faktörler, kişinin ruh hali ve çevresinden etkilenir. Duygusal olarak stresli olan kişiler, kendisini kötü hissetmemek için yemek yerken, sıkıntılı geçen günlerde atıştırmayı tercih eder.
Kilo kontrolünde psikolojik faktörlerin nedenleri şunlardır:
- Duygusal stres
- Aşırı yemek yeme alışkanlığı olan ailede yetişmek
- Aşırı yemek yeme alışkanlığına sahip eşle evlilik yapmak
- Sık sık atıştırma alışkanlığına sahip arkadaş çevresiyle vakit geçirmek
Sadece çevre değil kişinin psikolojik durumu da kilo kontrolünü etkileyen faktörlerdendir. Zayıflamak için sadece dış görünüşe odaklanıp, zayıflamaya odaklanan kişilerde başarı oranı düşer.
Kilo kontrolünde psikolojik faktörler, kişinin ruh hali ile değişiklik gösterir. Örneğin, depresyon döneminde olan kişilerde aşırı iştah artışı görülürken, stresli olan kişilerde bu iştah azalır. Aynı zamanda düzenli egzersiz yapan kişilerde stres hormonu seviyeleri düşer ve bu da iştahın azalmasına yardımcı olur.
Dengeli Beslenerek Kilo Kontrolü Nasıl Sağlanır?
Dengeli beslenmek; kişinin yaşına, cinsiyetine, fiziksel aktivite düzeyine uygun şekilde yeterli ve dengeli beslenmesi olarak tanımlanabilir. Dengeli beslenerek kilo kontrolü, kişinin ruh hali ve çevresinden etkilenmeyen sağlıklı yemek yeme alışkanlığı olarak adlandırılır.
Dengeli beslenerek kilo kontrolü; kan basıncı, kolesterol ve trigliserid oranlarının düzenlenmesiyle oluşur. Bunun yanında insülin seviyesinin de dengelenmesine yardımcı olur. Dengeli beslenen kişilerde diyabet, kalp hastalığı, felç gibi sağlık sorunlarının gelişme riski de azalır.
Dengeli beslenerek kilo kontrolü nasıl yapılır?
- Dengeli porsiyonlar ile yemek yemek
- Taze sebze meyve tüketmek
- Sade şekere ek olarak ilave edilen şeker tüketimini azaltmak
- Tuzlu yiyeceklerden uzak durmak
- Sakatat türü etlerden uzak durmak
Zayıflamak İçin Doğru Motivasyon Nasıl Olmalı?
Zayıflamak için en büyük motivasyon, kişinin kendisi tarafından olmalıdır. Eğer kişi kendisini zayıf hissetmiyorsa dış görünüşe önem veren bir aile veya çevre tarafından oluşturulan motivasyonlar kısa süreli sonuç verir.
Zayıflamak için doğru motivasyon şunlardır:
- Kişi kendisi istiyorsa
- Sağlık sorunları varsa
- Bireyin fiziksel aktivite düzeyine uygun şekilde oluşturulan zayıflama programları
Kişinin çevresi tarafından oluşturulan motivasyonlar, kişinin psikolojik durumundan etkilenebilir. Örneğin, bir kişi aşırı stresliyse bu kişilerden motivasyon almak zordur.
Zayıflamak için doğru motivasyon; kişiye özel hazırlanmış beslenme planlarıyla birlikte yapılan egzersizlerden oluşur. Aynı zamanda kişi hedefe odaklanıp, sürecin keyfini çıkarırsa verilen kilolar kalıcı olur.