Fibromiyalji diyeti, fibromiyalji sendromu yaşayan kişilerin beslenme şekline yönelik önerileri kapsamaktadır. Fibromiyalji; yaygın kas ve iskelet ağrısı, uyku bozuklukları, zihinsel bulanıklık ve yorgunluk gibi pek çok semptoma neden olan kronik bir hastalıktır. Fibromiyaljisi olan kişilerin doğru beslenmesi de hastalıkla başa çıkabilmeleri açısından önem taşır. Fibromiyalji sendromu genellikle orta yaşlı kadınlarda görülse de her yaştan bireyi etkileyebilir.
Fibromiyalji Nedir?
Fibromiyalji, yorgunluk, genel vücut ağrısı, uyku bozuklukları, bilişsel zorluklar ve ruh hali değişiklikları gibi semptomlara neden olan nörolojik bir hastalıktır. Kas ve iskelet sisteminde yaygın olarak ortaya çıkan ağrılar, fibromiyaljinin en önemli belirtisidir. Fibromiyalji sendromu, sıkça romatoid artrit, lupus ve spondiloartrit gibi diğer ağrılı romatizmal hastalıklarla karıştırılır. Ancak fibromiyalji sendromunun hiçbir inflamatuvar bulgusu yoktur.
Fibromiyalji hastalarında merkezi sinir sisteminde (CNS) anormal ağrı sinyalleri iletimi tespit edilmiştir. Bu durum, fibromiyaljisi olan kişilerin ağrıyı daha yoğun bir şekilde hissetmesine neden olur.
Fibromiyaljinin etiyolojisi tam olarak bilinmemektedir. Ancak genetik geçişli olduğu düşünülmektedir. Fibromiyaljisi olan aile üyeleri bulunan kişilerin bu sendroma yakalanma riski daha yüksektir. Ayrıca depresyon, travma öyküsü, stres ve geçirilmiş enfeksiyonlar da fibromiyalji riskini artıran faktörler arasında sayılabilir.
Fibromiyalji sendromunun kesin tedavisi yoktur. Ancak semptomların kontrol altına alınmasını sağlayacak çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu yöntemler arasında ilaç tedavisi, fizik tedavi, egzersiz ve alternatif tıp yöntemleri yer alır. Ayrıca fibromiyaljisi olan kişilerin doğru ve düzenli beslenmesi de semptomların hafifletilmesine yardımcı olur.
Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir?
Fibromiyalji hastalarında en yaygın semptom yaygın kas ve iskelet ağrısıdır. Bunun yanı sıra fibromiyalji sendromu; uyku bozukluğu, bilişsel zorluklar, yorgunluk, baş ağrısı, depresyon ve anksiyete gibi belirtilere de neden olur.
Fibromiyalji sendromunda uzun süreli kas ağrıları ve hassas noktalar oluşur. Bu noktalar genellikle boyun, omuzlar, sırt, kalçalar ve dizler gibi vücudun hassas bölgelerinde yer alır. Ayrıca fibromiyaljisi olan kişilerde çoğu zaman karnın alt kısmında ağrı ve huzursuz bacak sendromu da görülür.
Fibromiyaljisi olan kişilerde daha az görülen ancak dikkat edilmesi gereken diğer semptomlar ise şu şekilde sıralanabilir:
- Baş ağrısı
- İrritabl bağırsak sendromu (IBS)
- Sık idrara çıkma
- Sık enfeksiyon geçirme
- El ve ayaklarda şişlik
- Mide bulantısı
- Gözlerde kuruluk
Fibromiyalji hastalarının büyük çoğunluğu kadınlardan oluşur. Ancak erkeklerde de fibromiyalji görülebilir.
Fibromiyalji Sendromu Neden Olur?
Fibromiyaljinin nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak bu sendroma yakalanan kişilerde merkezi sinir sisteminde ağrı sinyalleri iletiminde anormal aktiviteler tespit edilmiştir. Bu durum fibromiyaljisi olan kişilerin sinir sisteminin hassas olduğu ve vücutlarındaki ağrıyı daha yoğun bir şekilde hissettiği anlamına gelir.
Bazı araştırmalar; fibromiyaljisi olan bireylerin nörotransmiterlerinin düşük olduğunu göstermiştir. Nörotransmiterler; beyindeki kimyasallardır ve ağrı sinyallerinin aktarımını düzenler. Fibromiyaljisi olan kişilerdeki nörotransmiterlerin düşük olması ağrı sinyallerinin yoğun bir şekilde iletilmesine neden olur.
Ayrıca fibromiyaljinin kadınlarda daha sık görülmesinin sebebi olarak hormonal farklılıklar da gösterilmektedir. Östrojen hormonu beyindeki kimyasalları etkiler. Bu da fibromiyaljisi olan kadınların ağrı sinyallerinin iletimini düzenleyen nörotransmiterlerin düşük olmasına neden olur.
Bazı araştırmalarda otoimmün hastalıkların da fibromiyaljiyi tetiklediği gösterilmiştir. Vücuttaki otoimmün bozukluğu bağışıklık sisteminin organlara zarar vermesine neden olur. Bu da sinir sistemini etkileyerek fibromiyaljiye neden olabilir.
Fibromiyalji Sendromu İçin Hangi Tahliller Yapılır?
Fibromiyaljinin kesin bir testi bulunmamaktadır. Fibromiyaljisi olan kişilerde merkezi sinir sistemi tarafından sinyal iletiminde anormal aktiviteler gerçekleşir. Ancak bu değişiklikleri tespit eden özel bir test mevcut değildir.
Fibromiyaljiyi teşhis edebilmek için bir dizi test yapılır. Bu testler fibromiyaljiye neden olabilecek diğer hastalıkların ekarte edilmesine yardımcı olur. Fibromiyajiyi teşhis etmek için yapılan testlerden bazıları şu şekildedir:
- Kanda inflamasyon olup olmadığını belirleyen kan testleri (C-reaktif protein testi)
- Böbrek fonksiyonlarını değerlendiren kan testleri
- Tiroid fonksiyonlarını kontrol eden kan testleri
- Kreatin kinaz (CK) testi
Fibromiyalji Diyeti Nedir?
Fibromiyalji diyetinin kesin bir tanımı yoktur. Fibromiyaljisi olan kişilerin beslenme alışkanlıklarını değiştirmesi ve sağlıklı gıdalar tüketmesi olarak tanımlanabilir.
Fibromiyaljisi olan kişilerin sağlıklı gıdalar tüketmesi; bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücutta iltihaplanmayı azaltır. Bunun sonucunda fibromiyalji semptomları hafifleyebilir.
Fibromiyalji Diyeti Nasıl Olmalıdır?
Fibromiyali diyetinde; iltihaplı gıdalardan uzak durulması ve iltihap önleyici besinlerin tüketilmesi önerilir. Bunun yanı sıra düzenli aralıklarla yemek yenmesi de fibromiyali diyetinin önemli kurallarından biridir.
Düzenli yemek yeme alışkanlığı sindirim sisteminin düzenlenmesini sağlar. Sindirim sistemindeki düzensizlikler vücutta inflamasyona neden olabilir. Bu da fibromyali semptomlarını tetikler.
Fibromiyalji Diyet Listesi
Aşağıdaki listede fibromiyaljide tüketilmesi gereken gıdalar sıralanmıştır:
- Taze sebzeler (lahana, ıspanak, brokoli)
- Taze meyveler (ahududu, çilek, elma)
- Kahverengi pirinç
- Kinoa
Ayrıca günde en az iki litre su içilmesi de fibromiyali diyetinin önemli noktaları arasında yer alır.
Fibromiyalji Diyet Listesinde Bulunması Gerekenler
Aşağıdaki listede fibromyali diyetinde bulunması gereken gıdalar yer almaktadır:
- Taze sebzeler
Fibromiyalji Diyetinde Bulunmaması Gerekenler
Aşağıdaki listede fibromyali diyetinde bulunmaması gereken gıdalar yer almaktadır: