Bağırsak hastalıkları, sindirim sistemini etkileyen ve bağırsakları da kapsayan çok sayıda hastalığı içerir. İrritabl bağırsak sendromu (IBS), inflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) ve çölyak hastalığı bu gruba girer. Bu hastalıkların semptomları yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Beslenme, bağırsak hastalıklarının yönetiminde önemli bir rol oynayabilir.
Bağırsak Hastalıkları Nedir?
Bağırsak hastalıkları, sindirim sistemi hastalıklarıdır. Bu durum, mide, yemek borusu, ince ve kalın bağırsaklar, rektum ve anüsü kapsar. Bağırsak hastalıklarının en yaygın semptomu ishal, kabızlık, şişkinlik ve karın ağrısıdır.
Bağırsak Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?
Bağırsak hastalıklarının belirtileri türüne bağlı olarak değişiklik gösterir. Ancak çoğu bağırsak hastalığı benzer semptomlar gösterir. Bunlar arasında; karın ağrısı, kramp ve şişkinlik, ishal veya kabızlık, dışkıda kan, halsizlik ve yorgunluk sayılabilir.
Bağırsak Hastalıkları Nasıl Tedavi Edilir?
Bağırsak hastalıklarının tedavisi, türüne göre değişiklik gösterir. Genellikle ilaç tedavisi, diyet değişiklikleri ve yaşam tarzı değişiklikleri ile yönetilir. Bazı durumlarda cerrahi müdahale de gerekebilir. Ancak her hastanın durumu farklı olduğu için tedavi planı kişiye özel olarak belirlenir.
Bağırsak Hastalıkları İçin Beslenme Önerileri
Bağırsak sağlığını desteklemek için bazı beslenme önerileri şunlardır:
- Yüksek Lifli Gıdalar Tüketin: Lif, sindirim sağlığını destekler. Tam tahıllar, meyveler, sebzeler ve baklagiller lif açısından zengindir.
- Yağsız Protein Kaynakları: Tavuk, balık, yumurta ve yoğurt gibi yağsız protein kaynakları sindirim sistemine zararlı etkiler yaratmaz.
- Kefir Tüketimi: Kefir gibi probiyotik içeren gıdalar bağırsak sağlığını iyileştirir.
- Süt Ürünlerini İhtiyaca Göre Ayarlayın: Laktoz intoleransı varsa laktozsuz süt ürünleri tercih edin.
Ayrıca düzenli olarak küçük öğünler tüketmek ve yeterli su içmek de bağırsak sağlığını destekler.
Bağırsak Hastalıklarında Hangi Besinlerden Kaçınılmalıdır?
Bağırsak hastalıklarında kaçınılması gereken besinler, türüne göre değişebilir ancak genel olarak işlenmiş gıdalar, yağlı yiyecekler, baharatlı yiyecekler ve asidik gıdalar (domates ve narenciye) sindirim sistemini irritasyona neden olabileceği için tüketilmemelidir.
Bağırsak Hastalıklarında Gluten Alımının Önemi
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Çölyak hastalığı olan kişilerde gluten alımı bağırsak hasarına neden olabilir. Bu nedenle çölyak hastalığı olan kişilerin gluten içeren gıdaları tüketmemesi önerilir.
Bağırsak Hastalığı Olanlar Ne Yememeli?
Aşırı yağlı gıdeler, baharatlı yiyecekler, süt ve süt ürünleri (eğer laktoz intoleransı varsa), şekerli gıdalar (özellikle yapay tatlandırıcılar) ve hamur işleri bağırsak hastalığı olanlar tarafından tüketilmemelidir.
Bağırsak Hastalığı Diyeti Önerileri Nelerdir?
Bağırsak hastalığı diyeti, genellikle low FODMAP diyetidir. Low FODMAP diyeti düşük fermente olabilen oligosakkaritler, disakkaritler, monosakkaritler ve polioller içeren gıdalardan oluşur. Bu diyetin amacı FODMAP içeren gıdaların bağırsakta fermente olmasıyla oluşan gaz ve şişkinliği azaltmaktır.
Düşük FODMAP diyetinin 3 aşaması vardır:
- Dışlayıcı aşama: Yüksek FODMAP içeren gıdalar 4-6 hafta süreyle beslenmeden çıkarılır.
- İçerik aşaması: Dışlayıcı aşamadan sonra hangi yüksek FODMAP içeren gıdaların tolere edilebildiği tespit edilir.
- Sürdürücü aşama: 2. aşamada belirlenen tolerans düzeyine göre beslenme planı oluşturulur.
Kronik İltihaplı Bağırsak Hastalığı Beslenme Önerileri
- Ateşli İshal Dönemlerinde: Tuzlu su veya elektrolit içeren içecekler tüketin.
- Kronik İltihaplı Bağırsak Hastalığı Beslenme Önerileri: Düşük lifli diyetler tercih edin (örneğin beyaz pirinç, beyaz ekmek).
- Süt Ürünleri: Eğer laktoz intoleransı varsa laktozsuz süt ürünleri tercih edin.
Bağırsak Hastalığı Olanlar İçin Hangi Yağlar Tavsiye Edilir?
Zeytinyağı, keten tohumu yağı ve avokado yağı bağırsak hastalığı olanlar tarafından tercih edilebilir. Zeytinyağı ve keten tohumu yağı sindirim sistemini irritasyona neden olmazken aynı zamanda antioksidan özellik gösterir.
Bağırsak Sağlığı İçin Hangi Meyveler Tüketilmelidir?
Muz, papaya ve kavun bağırsak sağlığını destekleyen meyvelerdir. Muz, midede tahrişe neden olabilecek yüksek lif oranına sahip değildir. Papaya sindirim enzimleri açısından zengindir. Kavun ise hem vitamin hem de lif açısından zengindir.
İrritabl Bağırsak Sendromunda Hangi Besinler Tüketilmeli?
İrritabl bağırsak sendromunda tüketilmesi gereken besinler, kişiden kişiye farklılık gösterir ancak genel olarak gluten içermeyen tahıllar (kinoa), yağsız etler (tavuk) ve süt ürünleri (laktozsuz yoğurt) tercih edilebilir.
Sindirim Sorunları İçin Hangi Bitki Çayları İyi Gelir?
- Papatya çayı
- Zencefil çayı
- Nane çayı
Bazı araştırmalar bu bitki çaylarının sindirim sorunlarına karşı faydalı etkiler gösterdiğini belirtmektedir. Ancak bu etkilerin kesinliği konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.