Süt alerjisi diyeti, çocuklarda, bebeklerde ve yetişkinlerde yaygın görülen süt alerjisi rahatsızlığına yönelik yapılması gereken diyet ve beslenme önerilerini içerir. Süt alerjisi, vücudun sütte bulunan proteinlere karşı bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkar. Özellikle 2 yaşından küçük çocuklarda daha yaygındır ve çoğu çocukta 5 yaşına gelindiğinde kendiliğinden düzelir.
Yetişkinlerde de sıklıkla görülür. Süt alerjisi rahatsızlığı olduğunda beslenme düzeni, diyeti ve tüketilen besinlere dikkat edilmesi gerekir. Özellikle çocuklarda görülen süt alerjisi vakalarında, tedavi için diyetin önemi büyüktür. Bu nedenle doğru beslenme alışkanlıklarının edinilmesi gerekir.
Bu yazımızda süt alerjisi nedir, belirtileri nelerdir, nasıl teşhis edilir ve tedavi yöntemleri nelerdir? sorularının yanı sıra süt alerjisi diyeti listesi hakkında bilgi vereceğiz.
Süt Alerjisi Nedir?
Süt alerjisi, vücudun sütün içindeki proteinlere karşı bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi ile ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Sütteki proteinler IgE aracılı olarak ve IgE aracılı olmayan mekanizma ile bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğrar ve süt alerjisi belirtileri ortaya çıkar.
Süt alerjisi rahatsızlığı doğumdan hemen sonra görülebilirken, bazı bebeklerde 3-5 yaşında da ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlık her yaş grubunda görülebilir ancak bebeklerde daha sık rastlanır.
Bu rahatsızlıkta vücut sütteki proteinleri zararlı bir madde olarak algılar ve bunun sonucunda da bağışıklık sistemi bu proteinlere karşı histamin adı verilen kimyasallar üretir. Histamin üretimi vücutta iltihaplanmaya neden olur ve vücuttaki diğer organları da etkiler.
Çocuklarda süt alerjisi vakalarının çoğu 5 yaşına gelindiğinde kendiliğinden geçer. Ancak bazı çocuklarda bu rahatsızlık daha geç yaşlarda da görülebilir. Bu nedenle çocukluk döneminde süt alerjisi belirtileri görülürse mutlaka doktora gidilmesi gerekir.
Süt Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
Süt alerjisi belirtileri, kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bu rahatsızlıkta belirtiler, tüketimden birkaç dakika sonra veya birkaç saat içinde de ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlığın en yaygın belirtisi ishaldir.
İshal dışında mide bulantısı, kusma, karın ağrısı ve karın krampları gibi sindirim sistemi belirtileri de görülebilir. Bu rahatsızlığın diğer belirtileri arasında nefes darlığı, hırıltılı solunum, öksürük, öksürük, burun akıntısı ve kaşıntılı göz yer alır.
Süt alerjisinin nadir görülen ancak çok ciddi olan bir belirtisi anaflaksi vakasıdır. Bu vakada kişi bilinç kaybı, nefes almakta zorluk, hırıltılı solunum ve kalp atışlarının hızlanması gibi çok ciddi belirtilerle karşılaşır. Anaflaksi vakası acil müdahale gerektirir.
Süt Alerjisi Nedenleri Nelerdir?
Süt alerjisi nedenleri, sütte bulunan proteinlerin vücut tarafından zararlı bir madde olarak algılanmasıdır. Bu durumda vücut sütteki proteinlere karşı bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi ile ortaya çıkar.
Sütte 25’ten fazla çeşit protein bulunur. Bu proteinlerin en yaygın nedenleri kazein ve whey adı verilen proteinlerdir. Kazein sütün yaklaşık %80’ini oluştururken, whey %20’sini oluşturur. Kazein süt alerjisinin %60-80 kadarından sorumluyken, whey %20-40 kadarından sorumludur.
Süt Alerjisi Nasıl Teşhis Edilir?
Süt alerjisi teşhisi, hastalık öyküsü ve fizik muayene ile yapılır. Bu muayenede hastadan süt tüketimi sonrasında yaşadığı belirtiler sorgulanır ve ailede benzer bir durum olup olmadığına bakılır.
Bazı durumlarda kan testleri yapılabilir. Bu testlerden en yaygın olanı IgE antikoru testi adı verilen kan testidir. Bu testlerde sütün içindeki proteinlere karşı vücudun ne kadar antikor ürettiği ölçülür.
Bunun dışında deri prick testi de yapılabilir. Bu testte cildin üst katmanına çeşitli alerjenler yerleştirilir ve ciltte herhangi bir şişme veya kaşıntı olup olmadığına bakılır.
Ayrıca testlerin dışında süt alerjisi diyeti uygulanabilir. Diyet uygulanırken kişinin yediği tüm gıdaların kayıt altına alınması gerekir.
Süt Alerjisi Nasıl Geçer?
Süt alerjisi nasıl geçer sorusunun cevabı kişinin yaşına ve genel sağlık durumuna bağlıdır. Çocuklarda görülen bu rahatsızlığın çoğu 5 yaşına gelindiğinde kendiliğinden geçerken, bazı çocuklarda bu rahatsızlık daha geç yaşlarda da görülebilir.
Bu rahatsızlığın tedavisinde diyetin önemi büyüktür. Sadece diyetle tedavi edilen süt alerjisi vakalarında semptomlar hızlı bir şekilde düzelir. Ancak hastanın genel sağlık durumu kötü ise ilaç tedavisine de ihtiyaç duyulabilir.
Süt Alerjisi Diyeti Nedir?
Süt alerjisi diyeti, bu rahatsızlığı olan kişilerin süt içindeki zararlı proteinlere maruz kalmamaları için belirli besinlerden kaçınmaları ve tüketmemeleri gereken besinlerden oluşan bir diyet listesidir.
Bu diyette laktoz içeren yiyecekler yerine alternatif ürünlerin tüketilmesi gerekir. Ayrıca bu diyetin yalnızca süt içindeki zararlı proteinlerden kaçınmak için yapılmadığı unutmamak gerekir. Aynı zamanda peynir gibi diğer süt ürünlerinden de kaçınılması gerekir.
Diyet sürecinde bu rahatsızlığın şiddetine göre bir beslenme uzmanı tarafından diyet programı hazırlanması önerilir. Bu uzman tarafından hazırlanan programda küçük çocukların ihtiyaçları göz önünde bulundurularak süt alerjisi diyet listesi hazırlanır.
Süt Alerjisi Diyeti Nasıl Yapılır?
Süt alerjisi diyetine başlanmadan önce bir doktora başvurulması gerekir. Doktor tarafından verilen testlerin yapılması sonucunda süt alerjisi teşhisi konulursa mutlaka doktor tavsiyelerine uyulması gerekir.
Diyet sürecinde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta kişinin süt içindeki zararlı proteinlere maruz kalmamasıdır. Eğer kişi tükettiği bir besinden dolayı zararlı proteinlere maruz kalırsa vücutta iltihaplanma meydana gelir ve bu durumda tedavi süreci sekteye uğrayabilir.
Diyet sürecinin nasıl yapılacağına dair doktor tarafından öneriler yapılır ancak genel olarak şu şekilde yapılır:
- Günlük beslenme programı oluşturulur
- Beslenme programında çocuğun veya bireyin yaşına göre uygun porsiyon miktarları belirlenir
- Diyet sürecinde tüketilmesi yasak olan besinlerin yerine alternatif ürünlerin tüketilmesine yönelik listeler hazırlanır
- Diyet sürecinde vücuda alınan gıdalar kayıt altına alınır
- Diyet sürecinin ilerleyişine göre beslenme programında güncellemeler yapılabilir
- Diyet sürecinde herhangi bir yan etki görülürse mutlaka doktora danışılır
- Diyet süreci doktor tarafından denetim altında tutulur
- Diyet sürecinde eksik kalan vitamin veya mineral takviyeleri doktor tarafından reçete edilir
- Diyet sürecinde yeni ürün denemeleri mutlaka doktora danışılarak yapılır
- Diyet sürecinde türetilmiş ürünlerin içerikleri dikkatli bir şekilde incelenmelidir
- Diyet sürecinde baharatlar dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır
- Diyet sürecinde tereyağı yerine margarin kullanılmamalıdır
- Diyet sürecinde koyun sütü ve keçi sütü gibi alternatif sütler kullanılmamalıdır
- Diyet sürecinde soğuk çaylar dikkatli bir şekilde tüketilmelidir
- Diyet sürecinde kakaolu gıda ürünleri dikkatli bir şekilde tüketilmelidir
- Diyet sürecinde çikolata ürünleri dikkatli bir şekilde tüketilmelidir
- Diyet sürecinde fındık ve fındık yağı dikkatli bir şekilde tüketilmelidir
- Diyet sürecinde mantar dikkatli bir şekilde tüketilmelidir
- Diyet sürecinde mısır nişastası dikkatli bir şekilde tüketilmelidir
- Diyet sürecinde dondurma ve yoğurt gibi süt içerikli ürünler dikkatli bir şekilde tüketilmelidir
- Diyet sürecinde peynir altı suyu dikkatli bir şekilde tüketilmelidir
Süt Alerjisi Diyeti Listesi: Neler Yenmeli? Neler Yenmemeli?
Süt alerjisi diyeti listesi, bu rahatsızlığı olan kişilerin kaçınması gereken besinlerden oluşur. Diyet listesi kişiye özel olarak hazırlanır ancak genel olarak şu şekilde hazırlanır:
- Kahvaltılık Gevrekler: Kahvaltılık gevrekler kişinin tercihine göre değişiklik gösterebilir ancak diyet listesinde mutlaka gluten içermeyen kahvaltılık gevreklerden tüketilmesi gerekir. Eğer kişi gluten intoleransı varsa gluten içermeyen kahvaltılık gevreklerden de kaçınması gerekir
- Tahıllar: Tahıllar arasında bulgur ve pirinç tüketilebilirken, çavdar ekmeği gluten içerdiği için tüketilmemelidir
- Meyve Suları: Meyve suyu olarak portakal, üzüm ve elma suyu tüketilebilirken, nektar içeren meyve suları dikkatli bir şekilde tüketilmelidir
- Meyveler: Elma, armut, muz, şeftali, kavun ve erik gibi meyvelerden süt alerjisi olan kişiler rahatlıkla yiyebilirken, ahududu, çilek, limon, portakal ve mandalina gibi meyvelerden de kaçınılmalıdır
- Kuru Meyveler: Kuru meyvelerden üzüm ve kuru kayısı yenebilirken, kuru erik ve hurmadan uzak durulmalıdır
- Meyve Salataları: Meyve salatalarında kişi tercihine göre elma, armut ve muz karıştırarak tüketebilirken, portakal ve mandalinadan uzak durulmalıdır
- Pirinç: Pirinç çeşitlerinden baldo pirinç veya yasemin pirinci gibi çeşitleri tüketilebilirken, kepekli pirinçten uzak durulmalıdır
- Pasta İçi Krema: Pasta içi krema olarak sadece vegan krema kullanılmalıdır
- Pasta İçi Sos: Pasta içi sos olarak sadece vegan sos kullanılmalıdır
- Pasta İçi Peynir: Pasta içi peynir olarak vegan peyniri kullanılmalıdır
Peynirler ve Yoğurtlar: Hangi Peynirler Yenilebilir?
- Peynir İçilileri: Peynir çeşitlerinden lor peyniri veya beyaz peynir tercih edilebilirken; feta peyniri, kadayıf peyniri veya tulum peynirinden uzak durulmalıdır
- Peynir İmmitasyonları: Peynir immitasyonları arasında vegan mozzarella veya vegan beyaz peynir tercih edilebilirken; vegan rendelenmiş peynirden uzak durulmalıdır
- Peynir Krema İmitasyonları: Peynir krema immitasyonları arasında vegan krem peynir tercih edilirken; hellim peyniri veya labne peynirinden uzak durulmalıdır
- Yoğurtlar: Yoğurt çeşitlerinden hindistan cevizi yoğurdu veya soya yoğurdu tercih edilebilirken; kefir veya inek yoğurtlarından uzak durulmalıdır
Süt İçeren Besinler: Hangi Besinlerden Kaçınılmalı?
- Puding İmitasyonları: Puding immitasyonu olarak sadece vegan puding tercih edilmelidir
- Krema İmitasyonları: Krema immitasyonu olarak sadece vegan krema tercih edilmelidir
- Bisküviler: Bisküvi çeşitlerinden glüten içermeyen veya kakaolu bisküvi tüketilebilirken; kremalı bisküvi veya glüten içeren bisküvilerden uzak durulmalıdır
- Bulgur Pilavı İmitasyonları: Bulgur pilavı immitasyonu olarak vegan bulgur pilavı kullanılmalı; sütlü bulgur pilavından uzak durulmalıdır
- Pizza İmmitasyonları: Pizza immitasyonları arasında vegan pizza bulunurken; normal pizzalardan uzak durulmalıdır
Ayran ve Kefir İmitasyonları: Hangileri Tüketilebilir?
- Ayran immitasyonu olarak sadece vegan ayran tüketilmelidir
- Kefir immitasyonu olarak sadece vegan kefir tüketilmelidir
Tereyağı İmmitasyonları: Hangileri Yenilebilir?
- Tereyağı immitasyonu olarak sadece vegan tereyağı kullanılmalı; normal tereyağından uzak durulmalıdır
Sütlü Gıdalar: Hangi Gıdalardan Kaçınılmalı?
- Sütün yerini tutan gıda olarak sadece soya sütü kullanılmalı; normal sütten uzak durulmalıdır
- Kakaolu sütten uzak durulmalı; kakaolu içeceklerin yerine sadece soya sütü tüketilmelidir
Kahvaltılık Gevrekler: Hangi Kahvaltılık Gevrekler Tüketilebilir?
- Kahvaltılık gevreklerden müslili gevrek veya glüten içermeyen kahvaltılık gevrekler tüketilebilirken; çavdar gevreği veya glüten içeren kahvaltılık gevreklerden uzak durulmalıdır
Margarinsiz Gıdalar: Hangi Gıdalar Tüketilebilir?
- Margarinsiz gıdalardan zeytinyağı veya ayçiçek yağı tüketilebilirken; margarin içeren gıdalardan uzak durulmalıdır
Makarna İmmitasyonları: Hangileri Tüketilebilir?
- Makarna immitasyonu olarak sadece glüten içermeyen makarna çeşitleri tüketilmeli; glüten içeren makarnalardan uzak durulmalıdır
Kahvaltılıklar: Hangi Kahvaltılıklar Tüketilebilir?
- Kahvaltılıklar arasında zeytin ezmesi veya tahin pekmez tercih edilebilirken; beyaz peynir veya tereyağından uzak durulmalıdır
Süt İçermeyen Gıdalar: Hangi Gıdalar Tüketilebilir?
- Süt içermeyen gıda maddelerinden siyah zeytin veya yeşil zeytin tüketilebilirken; siyah ve yeşil zeytin tuzlu su içinde bekletilmişse bu zeytinlerden de uzak durulmalıdır
- Ayrıca turşu çeşitlerinden sarımsaklı turşu veya turşu çeşitlerinden de kaçınılması gerekir
Tatlandırıcılar: Hangileri Tüketilebilir?
- Tatlandırıcılar arasında pekmez veya toz şeker tüketilebilirken; bal gibi tatlandırıcılardan da kaçınılması gerekir
Kuru Baklagiller: Hangileri Tüketilebilir?
- Kuru baklagillerden nohut veya mercimek tüketilebilirken; kuru fasulye veya barbunyadan da kaçınılması gerekir
Tahıllar: Hangileri Tüketilebilir?
- Tahıllardan arpa irmiği veya pirinç irmiği tüketilebilirken; buğday irmiğinden kaçınılması gerekir
Kahvaltılık Kremler: Hangileri Tüketilebilir?
- Kahvaltılık kremler arasında çikolata kreması veya fındık ezmesi tercih edebilirken; fındık yağı içerikli sürümelerden kaçınılması gerekir
Ekmek İmmitasyonları: Hangileri Tüketilebilir?
- Ekmek immitasyonlarından misafir ekmekleri veya glüten içermeyen ekmek çeşitleri tüketilebilirken; normal ekmeklerden uzak durulmalıdır
Süt Alerjisi Diyet Listesi Örneği – Haftalık Menü Örneği (1 Yaşında Bebek)
liste = [
{
“Öğün”: “Kahvaltı”,
“Besin”: “Pirinç lapası” ,
“Miktar”: “1 küçük kâse”
},
{
“Öğün”: “Ara Öğün”,
“Besin”: “Muz püresi” ,
“Miktar”: “1 küçük kâse”
},
{
“Öğün”: “Öğle”,
“Besin”: “Sebze püresi” ,
“Miktar”: “1 küçük kâse”
},
{
“Öğün”: “Ara Öğün”,
“Besin”: “Muz püresi” ,
“Miktar”: “1 küçük kâse”
},
{
“Öğün”: “Akşam”,
“Besin”: “Sebze püresi” ,
“Miktar”: “1 küçük kâse”
},
{
“Öğün”: “Ara Öğün”,
“Besin”: “Muz püresi” ,
“Miktar”: “1 küçük kâse”
}
] ;
const yemekListesi = liste.map(yemek => { return yemek.Besin +